Heeft u een kind met cerebrale parese (CP) op school?

Wij bieden deskundige ondersteuning en begeleiding

Een cerebrale parese (CP) is een aandoening waarbij kinderen moeite hebben met bewegen als gevolg van een hersenbeschadiging die ontstaan is vóór het eerste levensjaar. Een groot deel van de kinderen met CP gaat met 4 jaar 'gewoon' naar een reguliere onderwijsvorm. Met de juiste ondersteuning en aanpassingen op school gaat dit gelukkig vaak goed. Wij zijn deskundig en ervaren in het ondersteunen en begeleiden van leerlingen met CP. Wij helpen u graag bij al uw vragen over de ondersteuningsbehoeften van deze leerling.

De stoornis varieert van niet zo goed kunnen lopen tot heel weinig bewegen en helemaal afhankelijk zijn van verzorging. Kinderen met cerebrale parese kunnen tevens problemen hebben met praten, slikken, zien en horen. In Nederland worden per jaar ongeveer 400 kinderen geboren met cerebrale parese. De meest recente cijfers spreken over 2 gevallen per 1000 geboorten.

Type CP

Wanneer de problemen met bewegen aan één kant van het lichaam aanwezig zijn, spreekt men van een hemiplegie (‘hemi’ betekent halfzijdig, ‘plegie’ betekent verlamming). Tegenwoordig wordt veelal de term unilaterale parese gebruikt. Wanneer de problemen met bewegen aan twee kanten van het lichaam aanwezig zijn, met name bij de benen, spreekt men van een diplegie (‘di’ betekent twee). Wanneer zowel beide armen als beide benen aangedaan zijn, spreekt men van een tetraplegie (‘tetra’ betekent vier). Tegenwoordig wordt veelal de term bilaterale parese gebruikt. Hemiplegie wordt ook wel hemiparese of halfzijdige verlamming genoemd (linkerhemiparese = linkszijdig verlamd / rechterhemiparese = rechtszijdig verlamd). De plaats van de beschadiging bepaalt welke verschijnselen een kind kan krijgen. Op basis van de soort bewegingsproblemen, die zich vaak uiten in combinatievormen, wordt een onderscheid gemaakt in het type cerebrale parese.

Spastisch type: wordt veroorzaakt door een overactiviteit van reflexen, wat leidt tot een krampachtige verhoging van de spierspanning bij bewegen. Bij dit type zijn een of meer spiergroepen stijf, waardoor kinderen moeite hebben zich te verplaatsen of voorwerpen vast te pakken en los te laten.
Dyskinetisch type: Hierbij maakt het lichaam onbewuste en doelloze bewegingen, ook in rust, waardoor spreken, slikken eten en het vastpakken van voorwerpen wordt bemoeilijkt. Door de lage spierspanning (slappe spieren) kunnen deze kinderen slecht zitten en lopen.
Atactisch type: Kinderen met dit type cerebrale parese hebben met name problemen met het coördineren van de bewegingen en het bewaren van evenwicht. De uitvoering van fijn-motorische taken kost meer tijd en moeite.

Oorzaken

Een cerebrale parese ontstaat als gevolg van een beschadiging van de hersenen. Mogelijke factoren:

Beschadiging van de hersenen voor, tijdens, of kort na de geboorte als gevolg van zuurstofgebrek
Vroeggeboorte in combinatie met een te laag geboortegewicht
Ziekte of andere moeilijkheden tijdens de zwangerschap
Een ongeval of hersenziekte na de geboorte
Een aanlegstoornis
Bovenmatig alcohol en/of drugsgebruik tijdens de zwangerschap

Diagnosestelling

Meestal wordt in de eerste twee levensjaren duidelijk of een kind cerebrale parese heeft. Ouders merken dat hun kind moeite heeft met omrollen, kruipen, zitten, lopen of praten. De ernst en hoeveelheid symptomen kunnen van kind tot kind verschillen. Dit hangt samen met het tijdstip, de plaats en de ernst van de beschadiging.

Om de diagnose CP vast te stellen kijkt de specialist naar:

Uiterlijke kenmerken van het kind, zoals de motoriek en de spierspanning
De voorgeschiedenis, zoals zwangerschap en de geboorte
Afbeeldingen die van de hersenen worden gemaakt met een echografie, CT-scan of een MRI-scan
De intelligentie van een kind om een eventuele achterstand in de verstandelijke ontwikkeling te beoordelen

Hersenbeschadiging kan aangetoond worden met een CT-scan of een MRI-scan of bij baby's, waar de fontanel nog open is. Na de leeftijd van 2 jaar kan met zekerheid gezegd worden of er een beschadiging aanwezig is.

Hoe te behandelen?

Cerebrale parese is niet te genezen en de beschadigde hersencellen zijn niet te herstellen. Wel kunnen andere hersencellen gedeeltelijk de taken van beschadigde groepen cellen overnemen. De mate waarin, verschilt van persoon tot persoon.

Om een beeld te krijgen van het dagelijks functioneren van het kind worden classificatiesystemen gehanteerd:

GMFCS = Gross Motor Function Classification System. Dit classificatiesysteem geeft aan in hoeverre een kind in staat is om zichzelf te verplaatsen door bijvoorbeeld omrollen, gaan zitten, kruipen en gaan staan.
MACS = Manual Ability Classification System. Dit classificatiesysteem geeft de mate aan waarin het kind de beide handen gebruikt.
CFCS = Communication Function Classification System. Dit classificatiesysteem geeft aan in hoeverre het kind in staat is te communiceren.

Behandeling is gericht op het beter functioneren met deze aandoening, op het stimuleren van een zo optimaal mogelijke ontwikkeling, het behandelen van bijkomende problemen en het voorkomen van complicaties. Therapie is vooral gericht op het oefenen van vaardigheden die een kind goed kan gebruiken of die de verdere ontwikkeling ondersteunen.

Door middel van een ‘Forced use’ programma (Forced Use = gedwongen gebruik) worden kinderen gestimuleerd om hun aangedane arm en hand te gebruiken middels het uitschakelen van de "goede" arm.

Behandeling met botuline-toxine: Om de bewegingen van een spastisch been (of soms arm) te vergemakkelijken, wordt botuline-toxine A in de spastische spier gespoten. Daarmee wordt de spastische spier gedeeltelijk 'verlamd'. (Effect begint meestal op te treden 4-7 dagen na het inspuiten en is maximaal na 10-14 dagen. Na gemiddeld 3-6 maanden verdwijnt het effect weer).

De volgende disciplines kunnen, in een multidisciplinair team, bij de behandeling betrokken zijn:

Revalidatiearts en/of kinderarts
Fysiotherapie
Ergotherapie
Logopedie
Psychologie
Maatschappelijk werk

Vaak gelijktijdig andere stoornis

Bij kinderen met CP zie je behalve een motorische aandoening vaak andere stoornissen (neurologisch of van andere lichaamssystemen). Bijkomende aandoeningen kunnen zijn:

Epilepsie komt voor bij 75% van de kinderen met een tetraparese, bij 50% van de kinderen met een hemiparese en bij 25% van de kinderen met een diplegie. Bij de helft van de kinderen met CP is epilepsie goed te reguleren met medicatie.
Cognitieve functiestoornis: er is een verhoogde kans op verstandelijke beperkingen, mede als gevolg van epilepsie. De performale intelligentie (praktisch omgaan met kennis) ligt over het algemeen lager dan de verbale intelligentie (taal begrijpen, gebruiken en kennen). Leerstoornissen (zoals stoornissen in het werkgeheugen), spraak- en taalstoornissen en communicatiestoornissen (zoals het interpreteren van gezichtsuitdrukkingen en bewegingen) komen vaak voor.
Visusstoornis: een gestoorde visuele verwerking, oogstoornissen (scheelzien, ver- en bijziendheid, lui oog, , bewegingen van de oogbollen) kunnen ontstaan.
Gehoorstoornis komt soms voor. Belangrijk om vast te stellen in verband met taal- spraakontwikkeling en hechting.
Voedingsproblemen ontstaan door zuig-, slik- en kauwstoornissen, reflux (=terugvloeien van maagzuur in de slokdarm), aspiratie (=voedsel komt in de longen), obstipatie en verstoord eetgedrag.
Emotionele- en gedragsproblemen: stoornissen in het autistisch spectrum, naar buiten gericht (externaliserend) gedrag zoals ADHD of compulsiviteit, naar binnen gekeerd (internaliserend) gedrag zoals depressiviteit. Op wat latere leeftijd is er soms sprake van emotionele labiliteit, een negatief zelfbeeld, moeite met het accepteren van en omgaan met CP en de gevolgen daarvan.
Sensibiliteitsstoornis: dit kan zich uiten in overgevoeligheid (voor geluid, licht, textiel, bewegingen, stemmingen) of ongevoeligheid (voor tastprikkels).

Bronnen:

Neem vrijblijvend contact op voor meer informatie

Geïnteresseerd in wat wij voor u kunnen betekenen? Bel ons op nummer:
088 - 214 01 00